Pauwelyn Cyril - brief 6 - dag 6

27 augustus 1885

Het was gisteren dat er werd gezegd dat we gingen storm krijgen. Immers die zeevogels die zo in benden naar ’t schip kwamen gevlogen, waren voor de kenners een teken van storm. 

Gisteren lag de zee nog de gehele namiddag zo effen dat het juist was gelijk de zee  met olie overstreken was geweest. 

Nu wat gisteren werd voorspeld, is heden waarheid. Als wij opstonden konden wij ons niet recht houden van klare het op en neergaan van ’t schip. Het was storm op zee, al de zeilen waren toe en de baren sloegen gedurig over het dek. Het schip was nochtans baas over de baren maar begaf veel meer zodanig dat het nu in plaats van 2 tot 5 voeten op en neder ging; het ten minsten van 10 tot 15 voeten wikkelde.

Vele zijn in de voormiddag ziek geworden. Ik was niet veel minder, maar met heel de voormiddag in bed te liggen, is het overgegaan. Met de middag is het overgegaan en het weer werd stiller.

Maar nu hebben we de wind tegen en varen we niet zo snel meer voort als dat we zouden kunnen. 

Ze zeggen dat we binnen de 8 dagen aan land zullen gaan. Je mag zeker zijn dat ik daar verschrikkelijk naar uitkijk. Ik zou willen dat het morgen als was. Het is toch immers altijd hetzelfde dat men ziet…. En het eten hoe goed het ook is begint minder de smaken. Nu nog enige dagen geduld en we zijn er. 

Vandaag hebben we maar 304 mijlen afgelegd met die storm. 

Hiermee is het uit en ten einde.

Tot morgen.  

+++

THIRST by Voldemārs Johansons, 2015 (installation view) from johansons.info on Vimeo.

Recent kreeg ik de kans de video van Johansons Voldemars "Thirst" live te zien. De Letse kunstenaar trok voor de opnames naar de Faeröer eilanden. Hij maakte er de opnames van een sterke storm. Het beeld werd in "one single shot" opgenomen vanop een vast punt op een rots. 
Ik kan je verzekeren als je 50 min naar de beelden kijkt dat je bewondering langzaam overgaat in angst.

Water war te Kortrijk loopt tot 26.06.2016

Pauwelyn Cyril - brief 5 - dag 5

26 augustus 1885

Deze dag heeft zo verschrikkelijk veel geleken op de voorgaande dat ik bijna niets merkwaardigs heb aangetekend. Niemand van ons is zeeziek. Maar we zijn niet zoals op het vaste land. De beweging of schoon niet hevig duurt te lang en daardoor zijn wij niet al te goed. Bewijs is dat de pijp niet smaakt als thuis. De zee blijft effen en vandaag hebben we de zeilen moeten intrekken. De wind heeft altijd zuid gezeten en is nu westwaarts gegaan. We rijden nu tegen de wind. Van heden gistermiddag tot vandaag hebben we 324 mijlen afgelegd en nu zijn wij twee uren achter op Antwerpen. Eén schip hebben we gezien en hier en daar een soort vis die naar ’t schip komt gesprongen in en uit het water. Heel plezant om te zien.

foto : vrienden van de Red Star Line / derde klasse passagiers

Het volk van de derde klasse is vuil en slordig. Het is aardig en leerrijk om te zien dat ze de gehele dag op ’t dek liggen. Het zijn allemaal Duitsers : oud en jong, arm en lelijk van alle slag. 

Vandaag was er onder hen een scene : de vrouw bracht aan de man zijn eten. Deze, waarschijnlijk ziek, sloeg het op de grond en ging zijn vrouw te keer. En een ander kwade heks kwam er tussen en er werd gekrakeeld. De man had ongelijk en hij werd daarbij nog heftig uitgelachen. 

's Avonds is er onder hen altijd een danspartij met muziek. Het is geestig om ze te zien springen. Hoe dat zij niet ziek worden, weet ik niet. Ik word bijna ziek van het te zien. 

Nu ieder volk heeft zijn eigen vermaak maar de Duitsers zijn toch de Vlamingen niet. 

Het is nu 8 uur 30 van de avond en ik ga op ’t dek een luchtje scheppen en ze horen zingen, want ik hoor dat zij bezig zijn met begeleiding met een accordeon. Ze zingen zeer schoon in 2 of 3 stemmen. Slaapwel.

+++

EH Cyril Pauwelyn zegt niet veel nieuws te hebben maar voor ons is het toch weer een mooie inkijk in wat er op een schip allemaal gebeurd.

Hij vertelt over de 3de klasse en hun vermaak, hun ruzies en hij schrijft dat het vooral arme Duitsers zijn. 
Er zijn 594 derde klasse passagiers mee op het schip en we zie heel vaak dat hun land van oorsprong Duitsland is.

Tussen 1840 en 1880 kwamen bijna 3 miljoen Duitsers naar Amerika, meer dan een kwart van alle nieuwkomers.
Na de Napoleontische oorlogen kwamen de mannen terug naar huis en bereikten goedkope Engelse industrieproducten het Europese vasteland. De economie was slecht terwijl de bevolking sterk toenam. Grotere gezinnen leidden tot een verandering in het erfrecht in Duitsland, waar de oudste zoon de boerderij kreeg en de rest niets.

Na Berlijn en Wenen was New York in grootte de derde Duitstalige stad in de wereld. Duitsers waren ervaren, goed opgeleid, voornamelijk protestant en plattelandsbewoners. Ze konden gemakkelijk aan werk komen. Zo werkte in 1850 de helft van de Duitsers als handwerkslieden  in Chicago. De meeste Duitsers bleven echter niet in de stad, maar gingen boeren in het westen.

Zo ontstond de "German bilt" die loopt van het oosten van Pennsylvania naar de kust van Oregon.

Duitse populatie in de VS / 1872

Pauwelyn Cyril - brief 4 - dag 4

25 augustus 1885

Gisterenavond was het nog zo aangenaam op het dek. Het was 11 uur voordat we gingen slapen. Het heeft om 10 uur hard geregend. De wind was in ons voordeel en zo varen we op een goede snelheid.

+++

Vandaag hebben we 330 mijlen ( = 531 km) afgelegd. ’t is te zeggen 110 uren varen en de tijd is nogmaals een half uur achter. Nu is er al een verschil van anderhalf uur met Antwerpen.  

Vandaag hebben we hier en daar een vogel zien vliegen en een vis zien springen en ook 3 zeilschepen zien varen. Verder is er niets tussen de hemel en de aarde. Altijd maar zee die nog blauwer is dan de lucht zelf. De baren zijn vandaag wat gevoeliger en het schip beweegt meer. Het zou mij niet verwonderen dat we ziek zouden worden maar we gaan zolang ons best doen als we kunnen om gezond te blijven. Ik heb nog niemand gezien in 1 of 2 de klasse die zeeziek is. 

Ik ben vandaag gaan zoeken naar de Vlaamse boer waarvan ik je gisteren gesproken heb. 

Het is Dhr. De Clerck van Kortemark. Zijn broer is priester geweest in Kanegem. Hij is nu ontslagnemend en woont in Kortemark. Die boer of beter oude boer, ofschoon hij nog maar 60 jaar uitziet is over 36 jaar naar Amerika getrokken. Het was met een zeilschip. Ze leden schipbreuk als de masten werden afgeslagen en ’t schip 600 uren buiten de vaart werd gezet. Ze waren 43 dagen op weg en hadden 500 passagiers aan boord. Als de storm over was, moesten ze 3 dagen pompen om ’t water uit het schip te krijgen. Wat een verschil met het huidige schip!

Nu die boer kwam toch in Amerika aan en na vele jaren is hij rijk geworden. Nu leeft hij op zijn erf en heeft hij een zoon die advocaat is. Hij is naar Vlaanderen gekomen om zijn familie te zien en meer om hen een plezier te doen dan voor zichzelf. Hij kende nog iemand van Poelkapelle, nl Karel Pauwelyn, …

Vandaag heb ik her en daar met de ene en de andere passagier kennis gemaakt. Het zijn er van alle soorten. O.a. een dame uit Mechelen, Weduwe van een Italiaan die eerst 14 jaar in Amerika is geweest, dan een groot deel van de wereld heeft gezien, dan terug gegaan is naar Europa in Italië, Zwitserland, Duitsland en dan 5 jaar in Antwerpen verbleef waar zij over 14 maanden haar man verloor en ze gaat nu terug naar Amerika. Ze  heeft veel meegemaakt op haar reizen. 

Verder heb ik ook kennis gemaakt met een Zwitserse dokter die zijn zoon gaat bezoeken en met een vriend Amerikaan gaat zien. Hij gaat 12 staten doorreizen om dan de 24 ste oktober terug naar NY  gaan om in te schepen voor Europa.

We hebben vandaag ook muziek op het dek. Ik ga zeker gaan horen wat er gezongen wordt. Het is hier nu 8 uur  op het schip maar bij jullie in Poelkapelle is het nu 9 uur 30.

Tot morgen.

+++

Luisterfragment : To Build a Home uit :  "The Bridges of Madison County" (musical, film, boek)

Pauwelyn Cyril - brief 3 - dag 3

24 augustus 1885, 

Sint Bartholomeus

Gisterenavond was het wondermooi op zee. De maan scheen in haar licht, schemerachtige klaarheid op de golven. Alles was zo stil. Er werden op het schip mooie liedjes gezongen met begeleiding van een trekorgel of accordeon. We konden bijna niet gaan slapen.

Van 9 uur tot 10 uur ('s avonds) zagen we twee … op de kusten van Ierland. Dat is nu het laatste land dat we zagen tot we de plas zullen over zijn. Om 11 uur zagen we een grote vis uit het water springen. Het was een monster van 40 voeten lang. Nu we gingen uiteindelijk slapen en sliepen zoals rozen tot 6 uur 30.

Als we naar boven gingen zagen we alleen maar water, geen schepen meer. Aan de vier zijden water en nog eens water. Maar het water heeft tot nu toe goede manieren. 

En buiten de regelmatige beweging in de lengte van het schip, zoals ik gisteren uiteen legde, is er ons niets dat misgaat. 

Dat wil niet zeggen dat je zo gemakkelijk bent zoals op het vaste land maar we zijn toch niet ziek. Niemand van ons is tot nu toe ziek geweest. 

In de voormiddag heb ik met een Hollander gesproken die al 14 jaar in Amerika is. Hij was nu naar zijn vaderland geweest. Het was een goede man. 

Ik heb ook gehoord dat er een West-Vlaamse boer op de boot was die naar Vlaanderen was overgestoken.  Morgen ga ik hem zoeken. Er zijn hier zoveel mensen dat je echt moet zoeken om iemand te leren kennen. … (onleesbaar)

Vandaag voor het eerst zijn de zeilen gespannen en varen we dubbel zo snel. We hebben tussen de eerste dag 11 uur en zondag 23 augustus 280 Engelse mijlen (= 450 km) afgelegd in 93 uren. … (onleesbaar)

Voor vandaag stonden er 303 Engelse mijlen .. in 24 uren. 

We hebben vandaag maar 2 schepen gezien in de verte. Trouwens we zitten nu in de Oceaan.

Deze middag is de horloge nog meer verachterd. Ze loopt al één uur achter op Antwerpen. Ik heb immers dien tijd mee op mijn horloge.

Onze tafel is gelijk aan die van gisteren. 

In de namiddag heb ik geslapen en het geeft mij goed gedaan. Ten anderen het is aangenamer om ’s avonds laat op het dek te zijn en de zee te bewonderen waarin de maan speelt. 

Tot morgen dan.

+++

Uit dit korte briefje leren we :

1. dat ze op de Oceaan zijn na 2 dagen varen

2. dat ze zee rustig is en dat EH C. Pauwelyn daar blij om is. Hij is blijkbaar bang om ziek te zijn

3. hij kennis maakt met andere passagiers : één Hollander en op zoek zal gaan naar een West-Vlaamse boer

4. de snelheid van het schip

5. dat EH C. Pauwelyn een horloge mee heeft en deze laat staan op de tijd van Antwerpen

6. het eten niet zoveel anders is dan de eerste dagen

7. EH C. Pauwelyn graag op het dek is 's avonds om naar de muziek te luisteren en naar de natuur te kijken. Hij ziet o.a. grote vissen

8. EH C. Pauwelyn goed slaapt op de boot