Pauwelyn Cyril brief 12 dag 12

Op woensdag 2 september 1885 komt Cyril aan in NY. Hij zal enkele dagen in NY verblijven en dan doorreizen naar Helena in Montana. Ik voeg hier twee brieven samen. Een kort briefje met datum 2 september en een stukje van de brief die hij schreef vanuit Helena op 6 september. 

woensdag 2 september 1885

Het is hier 9 uur 30 en binnen twee uren zijn we in NY. Ik sluit dus hier het verhaal mijner zeereis. 

Jullie allerhande toegenegen 

C.P

Op 6 september schrijft EH Cyril Pauwelyn een eerste brief vanuit zijn verblijfplaats Helena in Montana aan zijn ouders. Hij vertelt hoe hij is aangekomen in NY.

"Reeds van de dag voor onze aankomst, waren al de matrozen aan het poetsen. Alles moest mooi zijn om in Amerika aan te komen. We zagen de Nieuwe Wereld en ik moet het bekennen : alles was wonderschoon. 

De bomen waren in het volle groen. Allemaal verschillend van kleur. De kleine heuvels lagen er als tapijten bij met hier en daar een kasteel en een kerktoren.

Als we een half uur voor aankomst waren, kwam er een ander schip ons tegemoet. De staatsdokter en de tolbeambten waren aan boord. De eerste moest onderzoeken of er geen besmettelijke zieken op ons schip waren. De andere vroeg aan iedere passagier hoeveel koffers we hadden en wat er in zat. 

Zo kwamen we dichter bij de hoge masten met al de vlaggen. Alle passagiers stonden op het dek . Eindelijk lagen we stil. 

We waren in Amerika maar we moesten nog lang wachten voordat we van de schip waren. Alle koffers moesten eerst op het dokken worden gezet. Dan lieten we onze koffers openen en onderzoeken. Alles ging zonder dat we rechten moesten betalen.

De kelk en de zijden kazuifels veroorzaakten wat problemen. De koffer waarin ze lagen, moest naar het douanehuis. Wij gingen ze s’anderdaags daar ophalen en moesten onze eed doen. We moesten verklaren dat ze voor de kerk bestemd waren en niet om te verhandelen. We vonden op de dokken een katholieke agent die goed voor onze koffer heeft gezorgd. Hij heeft op de 10 september onze koffers verzonden vanuit NY. Gezien de afstand naar Helena heel groot is, zijn ze nog niet aangekomen.

Het was (?) uur in de namiddag als we met alle koffers op de dokken klaar waren om te verzenden. We werden naar een priester gebracht van de Duitse Kerk in NY. Ik logeerde bij de Duitse priester. De bisschop bij een andere priester en mijn collega’s nog ergens anders in de buurt."

C. Pauwelyn

Pauwelyn Cyriel - brief 11 - dag 11

dinsdag 1 september 1885

Wij naderen altijd voort het Vrije Amerika. Nog 24 uren en we zijn er. Dan begint er een nieuw leven voor de passagiers te komen.  

Allen zijn verheugd en wachten tot morgen de grote dag.  Nu zijn ze bezig het ganse schip van binnen en van buiten te wassen en op te schikken opdat het vol schoonheid zou kunnen in de haven van NY binnen varen. 

Vandaag hebben we in 5 min tijd zo een mist gekregen dat we geen 25 stappen ver in de zee konden zien en dit is gevaarlijk voor de zeevaarders. Maar alles is goed gekomen. 

Tot morgen.
C. Pauwelyn 

Pauwelyn Cyril - brief 10 - dag 10

maandag 31 augustus 1885

Vandaag geef ik de beschrijving van het schip voor zover ik het heb kunnen achterhalen. 

De SS Noordland is in het jaar 1883 in Engeland gemaakt. Het heeft een eerste keer naar Amerika gevaren op 13 maart 1884. Deze reis is de 13de. Het schip is 400 voeten lang, 48 breed, 47 hoog en het is 24 voeten in het water. Het is geheel van staal tot de 4 masten toe die van 70 tot 80 voet boven het hoogste dek uitsteken. Het weegt 215 kilo en kan er  3.345 kilo dragen.

De machine die ik van dichtbij heb gezien, is op zijne evenredigheid ook reuzenkrachtig. Het schip heeft 3 stoomketels, ieder 16 voeten lang en 14 voeten diameter. Daaronder zijn er 8 vuren. Voor elk vuur staat één man die voortdurend moet stoken. Ze zijn pikzwart en moeten daar 4 uren achter elkaar staan. Ik geloof het ook. Ik ben daar niet geweest en het is er verschrikkelijk warm. Als de ketels gevuld zijn, hebben ze bijna geen water meer nodig want de stoom die gemaakt wordt, wordt terug water en wordt terug in de ketels gepompt. Die mannen staan onder het hoofd van een machinist. Elk peloton van 8 stokers heeft zijnen machinist. Ze werken dag en nacht . De machine stopt niet totdat wij zijn aangekomen. ….

Om het werk te doen zijn er 125 mannen aan boord en zij hebben altijd werk. Immers je moet weten dat alle dagen alle hoekjes en kantjes op het gehele schip gewassen worden. Het is soms vreemd te zien hoe ze daar staan te vrijven met zeep en spons op iets dat totaal niet vuil is. Zo hebben ze gisteren met 5 sterke matrozen zitten een bank staan wassen en vrijven zodat er geen vernis meer op was.

Elke dag is er inspectie. De kapitein met twee overheden gaat rond in heel het schip om na te zien of alles proper en in orde is. Indien er ergens iets vuil is, moet dit onmiddellijk worden gepoetst. Elke dag worden de tapijten uitgeslagen, de vloer met zeep opgeschuurd. Je kan er geen idee van hebben.

De passagiers van 1ste en 2de klasse zijn wel gedaan maar in de 3de klasse is het miserie. 

Ze liggen, zitten of staan ergens op het dek dat onder het onze is te klappen en bijzonderlijk te slapen of ten minste liggen ze neer. Ze hebben slecht eten. Nog erger dan bij de soldaten. Een klein kamertje voor 25 man. Elk heeft een strozak. ….Elk heeft een tinnen schotel, een tas, een pint, maar geen lepel of vork… Het grootste deel zijn arme sukkelaars van Duitsland die naar Amerika gaan. 

een stukje van de passagieslijst

Er zijn enkel Vlamingen die vrolijk zijn. Zij hebben eten mee gebracht en als ze aanlanden in Amerika weten ze waar naartoe bij familie of vrienden. Vandaag hebben wij een 10 tal Vlamingen gevonden, allemaal van Oost-Vlaanderen. Er zijn in 3de klasse 594 mensen en soms zijn er 1400 meegekomen van Antwerpen met dit schip. Ze betalen dan 100 frank maar ze hebben voor meer dan 100 frank misserie als ze zich niet voorzien van levensmiddelen. Ik zou aan niemand aanraden om in derde klasse te reizen als hij de oversteek wil maken. 

In tweede klasse is het goed. Wij hebben proper en schone bedden en lakens. Ze zijn in de 10 dagen zelfs al een keer vernieuwd geweest. Wij kunnen ons wassen in de kajuit. We hebben handdoeken en zeep. Het is er niet zo groot waar we slapen maar het is er net en gezond. Onze eetzaal is 30 voeten breed en 17 lang. Ik ben zeker dat ik van mijn leven nog nooit zoveel gediend ben aan tafel en er is zoveel keuze om te eten. Dat is zeer goed en evenredigheid goedkoop. Wij betalen ongeveer 20 frank per dag. 

De eerste klasse ken ik niet maar het zal er in grote en schoonheid evenredig zijn aan de grote hotels in Europa . Er zijn 90 passagiers daar. 

Voor al die mannen aan boord, 859 zijn er 13000 kg vlees mee en dat is vers bewaard tot de laatste dag. Er is 10 000 kg ijs, dan 200 kippen, fruit en melk wordt bewaard in het ijs. Ik heb dat vernomen van de beenhouwer die van Brussel is. Ten anderen de meeste van de bedienden op het schip zijn Vlamingen.

Nu is het hier 9 uur 30 maar bij jullie is het 1 uur 30 in de nacht.

Tot morgen.

+++

EH Cyriel Pauwelyn is duidelijk weer in zijn gewone doen. Hij geeft ons een goede inkijk in het reilen en zeilen op de boot. 

Dat het werk van de stokers heel erg zwaar is lezen kunnen we opmaken uit de lage uren dat ze moeten werken in de hitte en in het donkere ruim van het schip.

Is de SS Noorland nu een grote boot? Ik heb even op internet een recente passagiersboot gaan bekijken, nl de SS Rotterdam. Dit stoomschip van de Holland American Line ligt als drijvende attractie in de Maashaven van Rotterdam.

SS Rotterdam
L 228 meter 
B : 28 meter
D : 9 meter
H : 49 meter
We zetten de feet om in meter en komen tot de volgende vergelijking

SS Noordland
L : 12 meter
B : 14 meter
D : 7 meter
H : 14 meter 
Als je dus een huidig passagiersschip ziet, is het beduidend groter van deze van 120 jaar geleden.

EH Pauwelyn  heeft terug contact gemaakt met andere Vlaamse passagiers uit Oost-Vlaanderen maar we moeten gissen of het om mensen gaat die in tweede of derde klassen varen. Hij heeft ons ook geen persoonlijke gegevens zoals in zijn vorige brief zodat we ze niet kunnen gaan zoeken op de lijst. Jammer.