Alice Casier : 1915

Wat we hoopten gebeurde niet. 

Onze regio werd een rust- en herstelplaats voor de Duitse soldaten.  Het was een komen en gaan naar het front dat enkele km verder was. 

Al zingend en na een goede schnaps gedronken te hebben, vertrokken de soldaten. Ze vochten met bajonetten op het geweer. Als het stil was, konden we de soldaten horen huilen en roepen tot bij ons huis. 
Als de soldaten vertrokken, zeiden ze tegen de kinderen : "als we niet terug komen, is alles wat we hier nalaten voor jullie". 
We hadden veel van de soldaten : geld, horloges,...

Een keer gebeurde het dat een soldaat geen schnaps wilde drinken. De veldwebel had het gezien. De soldaat werd door 6 andere soldaten doodgeschoten. Ze wikkelden hem in een deken en hij werd naar het Duits kerkhof overgebracht in de Edewallestraat. (De graven werden later overgebracht naar het Duitse militaire begraafplaats in Hooglede.

Restant van het Duitse Kerkhof in Handzame (foto : Redstarlinezoeker)

In ons dorp was er ook een lazaret in het St. Jans huis. (het huidige ortho-agogisch centrum Sint Jan de Deo, Edewallestraat 37) Daar werkten 5 Zusters van Liefde die vroeger de ouderen verzorgden. Het was een ommuurd domein met een ijzeren toegangspoort. 

Rustig was het hier niet. In ons dorp was er een vliegveld en dat werd vaak gebombardeerd. Het was een vliegveld met drie startbanen voor bommenwerpers en verkenningsvliegtuigen voor lange afstanden. (Spondsestraat - Handzamestraat). 

In mei van 1915 beslisten nonkel Henri en tante Prudence in Staden te gaan wonen. Ze vonden er een huis met een geit, een koe en wat werkmateriaal voor 1500 BEF (circa 37 euro). De eigenaar van het huis was een man die ging vluchten. En zo woonden zij op twee plaatsen : Handzame en Staden. 

Henri Casier - Prudence Dewilde (foto 1918)

In juni van 1915 konden we terug naar school. Die was in de kerk van Handzame ingericht en later in een leegstaand huis. Maar we gingen niet naar school. 
De jongens wachtten vooral op de koeien. Ze konden namelijk overal lopen (en dus ook weglopen). Het was hier niemandsland. De meisjes hielpen in het huishouden of deden aan spinwerk die we dan verkochten aan de Duitsers. 

We zagen, als we naar de familie in Staden gingen, de Russische krijgsgevangenen die een abri moesten maken en spoorwegen moesten aanleggen. Ze hadden veel honger. Wij, kinderen, smeten rapen naar hen. De Russen aten de rapen op met loof en al. 

Op 16 augustus 1915 werd Tante Stefanie weduwe van 6 kinderen tussen 1 en 14 jaar. 

Cyriel Casier (foto grafzerk Handzame)

Mijn grootvader, Leo Dewilde die dan 87 jaar was en mijn tante Julie Dewilde , 58 jaar deden de aangifte van het overlijden.

Prudence Dewilde (foto : grafzerk Handzame)

Maar om het jaar 1915 af te sluiten was er ook goed nieuws : 
In ons gezin werd een gezonde zoon geboren, Albert. Mijn nonkel Henri Casier deed samen met mijn vader  en de vroedvrouw van 25 jaar, Valentine ... Dewilde, de aangifte. 

Alice Casier : 1914

In augustus 1914 ben ik 16 jaar. Ik heb net mijn verjaardag achter de rug, zijnde 7 juli. 

Op 4 augustus luidden de klokken in Handzame. De oorlog is uitgebroken. Op 31 juli hadden alle opgeroepenen hun regimenten moeten vervoegen. 

Samen met mijn grote zus Germaine van 17 jaar zorgden wij voor onze broers en zussen. Mijn moeder (H)Ermenie was zwanger. 

Annelies Slabbynck (foto : redstarlinezoeker)

Mijn broertje  Michel Leonard werd geboren op 5 augustus om 11 uur ’s avonds in ons huis in de Kruisstraat te Handzame.

geboorteakte Michel Leonard Casier (1914)

Wij vernamen eind augustus dat er een 50 tal vluchtelingen aangekomen waren in Zarren, een buurgemeente van Handzame. Men deed er een omhaling voor beddengoed en voedsel. Op 2 september volgde nog een trein met 87 vluchtelingen. De meeste mensen kwamen uit de driehoek Leuven-Brussel-Mechelen. Ze werden ondergebracht in het Gesticht St. Jozef. De volgende dag waren er dan 2000 die verder reisden naar Veurne. 

Opvallend was ook het steeds groeiend aantal treinen met militairen dat Frontwaarts trok. 

Op 10 september kregen de vluchtelingen in Kortemark (ook een deelgemeente) de kans om kosteloos uit te wijken naar Engeland. 

Ondertussen ging het niet goed met mijn kleine broer. Hij overleed als hij anderhalve maand was op 28 september.

Annelies Slabbynck (foto : redstarlinezoeker)

Mijn ouders, grootouders en familie (zie voorstelling) bleven in hun huis wonen terwijl veel mensen uit Handzame richting Frankrijk trokken. 

Het was al oktober toen de Duitsers op onze streek kwamen. Op 16 oktober zagen we ze marcheren door Handzame richting IJzer. Het waren er zoveel dat de wegen 2 uur versperd werden. Op 18 oktober waren de Duitsers weg uit Handzame… maar niet voor lang. 

Maurits, mijn neef van 7 jaar, was op die 18de  oktober met zijn moeder, tante Prudence aan het werk op hun bietenveld. Ze zagen er een Duitse soldaat met een paard. Het paard mankte en was geschoten in de bil. het bloede. Die soldaat vroeg de weg naar Handzame aan tante Prudence .

De volgende dag ging tante Prudence met mijn nicht Celine te voet naar onze grootouders die in de Roeselarestraat woonden in Staden. Ze kwamen voorbij de Mispelaareik (Staden). Ulanen (Duitse soldaten ) hadden er burgers doodgeschoten. Ze lagen op een hoop, afgedekt. 

Mijn grootouders, David en Barbara, waren er met de schrik vanaf gekomen terwijl ze heel dicht bij het centrum van Staden woonden. 

Na deze gruwelijke feiten, vertrokken veel van onze buren naar Frankrijk. Mijn ouders en hun familie stelden het steeds uit en zo kwam het dat we moesten samen leven met de Duitse soldaten. Handzame kwam achter de frontlijn te liggen in Duits bezet gebied, net als Staden waar mijn grootouders woonden. 

Bij ons was het café en ook bij nonkel Henri. De Duitsers waren er binnen gekomen nadat ze hadden staan eten buiten op de straat. Ze wilden in het café hun afwas doen. Nonkel Henri en tante Prudence en de kinderen waren gaan schuilen achter hun huis. De Duitsers vonden hen. Ze moesten allemaal in huis komen en nonkel werd afgetast en zijn geld afgepakt. Mijn nicht Celina moest een knoop aan een soldatenjas naaien. Ze vertelde mij dat ze dat gedaan heeft maar dat ze heel bang en verlegen was. 

Op 1 november werden wij overrompeld met Duitse soldaten. Ook bij ons werden ze ingekwartierd. 

Ons dorp werd een echte soldatendorp. Moeder waste voor hen en ze kwamen in het café een pint pakken. Bij nonkel Henri lieten ze hun haar knippen want hij was een barbier. 

Dank zij het café en het kantwerk dat wij maakten voor de Duitsers bleven we van de grootste armoede gespaard. Kantklossen was iets dat ik, mijn zussen en alle nichtjes konden. We hadden het voor de oorlog geleerd op school.  In de voormiddag hadden we les en in de namiddag leerden de zusters ons kantklossen.  De Duitsers waren er erg nieuwsgierig naar en stuurden onze werkjes naar hun familie in Duitsland. 

En zo werd het Kerstmis 1914. Wij vierden het met de familie bij onze buurman Aloïs Vandewiele. Hij was ook herbergier. We moesten het samen met de Duitsers vieren. Wij, kinderen, kregen chocolade en al wat goed was en wat we nog nooit gezien hadden. 

Bovenal hoopten we toch dat deze oorlog vlug voorbij zou zijn. 

Familie Casier - Dewide : voorstelling

Ik wil jullie het verhaal van mijn oma, Alice Casier vertellen. We zeiden altijd meter Alice. Ik heb haar redelijke goed gekend. Mijn ouders woonden in bij meter en peter tot ik 4 jaar was en daarna gingen we elke week op bezoek. Vooral de periode waar het fruit rijp was, herinner ik mij in geuren en kleuren. Er was naast en achter de woning een grote boomgaard : appelen, peren, pruimen, …

Meter Alice Casier (1918)

Het verhaal dat ik over haar zal vertellen is verbonden met de Grote Oorlog. Ik heb er haar nooit zelf horen over vertellen. Mijn bronnen zijn : geboorte-, huwelijks- en overlijdensaktes in eerste instantie. Maar het verhaal heeft pas kleur gekregen nadat ik foto’s ontving van een neef van mijn moeder en dagboekgegevens van een nicht van mijn moeder. 

Enkele van de foto’s had ik zelf maar kon ik niet thuiswijzen. Wie staat er op de foto?  Waar en wanneer zijn de foto’s genomen? 

De dagboekgegevens zijn opgeschreven door de vrouw van Maurice Casier. Maurice vertelde over de Eerste Wereldoorlog aan zijn vrouw. Zij schreef alles in een mooi handschrift op.  Buiten enkele dialectwoorden die ik niet kende, was alles vlot leesbaar. 

De meeste tijd ging in het nazien of alles historisch correct was. Maurice was in 1914 7 jaar en de nota’s zijn 75 jaar later opgeschreven…

Voor we van start gaan, wil ik volgende mensen in het bijzonder bedanken.

Monique Casier voor het delen van de dagboekgegevens. Edmond Crombez en Jos Casier voor de stamboomgegevens, de foto’s, de achtergrondinfo en het helpen uitzoeken van de correctheid van de informatie. 

Om het gehele verhaal te kunnen volgen moet ik jullie de stamboom laten doornemen over 3 generaties. 

stamvader en stammoeder

David Casier ° Staden, 1824 gehuwd met Barbara Sintobin ° Staden, 1839

Barbara Sintobin

Zij hadden 7 kinderen. Wij zullen het in het verhaal hebben over Henri, Theophiel en Cyriel Casier. 

Deze 3 broers waren gehuwd met 3 zussen “Dewilde” uit Handzame. 

De stamvader en stammoeder van de zussen Dewilde zijn 

Leon Dewilde ° 1827 gehuwd met Barbara … Dewilde ° 1834 + 1905.

Zij hadden 10 kinderen. In het verhaal hebben we het over 5 van hen : Prudence, Erermie en Stephanie die respectievelijk gehuwd waren met Henri, Theophiel en Cyriel. En verder ook over Eduard en August. 

Van de drie gezinnen Casier / Dewilde geef ik je nu de namen van de kinderen en tenslotte ook de namen van het gezin van Eduard en van August. 

Henri Casier - Prudence Dewilde (1918)

Henri Casier ° 1873 is gehuwd met Prudence Dewilde ° 1869 en zij hadden 5 kinderen

1. Celina ° 1899
2. Marie ° 1902
3. Julien ° 1903
4. Maurice ° 1907
5. Gerard ° 1909

Theophiel Casier - Ermenie Dewilde (1918)

Theophiel Casier ° 1870 gehuwd met Ermenie Dewilde ° 1874 hadden 14 kinderen.

1. Germaine ° 1897
2. Alice ° 1898
3. Zoë ° 1900
4. Reniel ° 1901
5. Julia ° 1903 en gestorven in 1908
6. André ° 1904
7. Triphon ° 1906 en gestorven in hetzelfde jaar
8. Maurits ° 1907 en ook gestorven in hetzelfde jaar
9. Omer ° 1908 idem dito
10. Julie ° 1909
11. Margaretha ° 1911
12. Remi ° 1913 
13. Michel ° 1914
14. Albert ° 1915

Cyriel Casier - Stefanie Dewilde (hoofdfoto 1918)

Cyriel Casier ° 1876 gehuwd met Stephanie Dewilde ° 1876 . Zij hadden 6 kinderen

1. Odiel ° 1900
2. Jerome ° 1902
3. Jules ° 1905
4. Georges ° 1909
5. Martha ° 1910
6. Ida ° 1913

Nu volgen nog de 2 gezinnen van Dewilde -Dewilde. 

Eduardus Dewilde - Julana Vandermeersch (1918)

Eduardus Dewilde ° 1862 gehuwd met Juliana Vandermeersch ° 1870. Zij hadden 7 kinderen.

1. Augusta ° 1895
2. Zulma ° 1897
3. Paula °1902
4. Leon ° 1907
5. Ida ° 1904
6. Alice ° 1912

August Dewilde - Evelina Desnyder

August Dewilde ° 1867 gehuwd met Evelina Desnyder ° 1872. Zij hadden 5 kinderen

1. Irma ° 1895
2. Camiel ° 1897
3. Julia ° 1898
4. Magdalena ° 1903
5. Celina °1905

Via geboorte-, huwelijks- en overlijdensaktes vinden we ook terug dat de drie broers die gehuwd waren met de drie zussen in Handzame woonden en dit niet ver van elkaar : Kruisstraat - Werkenstraat.

De familie Casier is oorspronkelijk afkomstig van Staden. Dewilde’s van het nabijgelegen Handzame. 

Theophiel en Henri waren respec. werkman en barbier en hadden elk een café. Cyriel was klompenkapper. Hun vader, David was schoenmaker.

Bij de vrouwen vinden we spinbewerksters en speldenwerksters.