Cyril Pauwelyn gaat op verkenning in New York

Ik ben eindelijk aangekomen in Helena. Het is nu 21 september 1885. Gezien ik nu wat tijd heb, zal ik jullie zijn lange landreis beschrijven. Ik zal jullie ook vertellen wat ik al allemaal gezien heb van Amerika.

Het was één uur in de namiddag als we met alle koffers op de dokken klaar waren om te verzenden. We werden naar een priester gebracht van de Duitse Kerk in New York. Ik logeerde bij de Duitse priester. De bisschop bij een andere priester en mijn collega’s nog ergens anders in de buurt. 

s’ Anderdaags, 6 september, had ik het geluk de mis te kunnen horen en ter communie te kunnen gaan in Amerika. Ik heb jullie niet vergeten in mijn gebeden. Ik weet niet hoe het komt maar hoe verder men van iemand verwijderd is, hoe dichter die aan je hart ligt en hoe beter men voor die dierbare persoon kan bidden.

Vanaf die dag deden we elke dag een uitstap in of buiten de stad. We hebben twee eilanden bezocht : alle twee badplaatsen. 

We hebben ook een eiland gezien, waar men al de dieren verbrand die in New York een natuurlijke dood stierven : paarden, honden, ... De as gebruiken ze als mest. 

Rond New York is het land zandrijk. Daar hebben we veel maïs zien staan en aardappels en andere groenten. Ook een vrucht die in Amerika veel voorkomt, zowel in New York als in Montana. Dat zijn tomaten : een soort van appels die juist gekweekt worden als aardappelen. Ze staan altijd op tafel en ik heb er nog geen geproefd. Ze eten ze in plaats van aardappelen met vlees. Ik heb liever aardappelen.

Op andere dagen gingen we op bezoek in New York zelf.

Beter gezegd : reden we rond in New York (Cyril bevindt zich in het stadsdeel :  Manhatton). 

Te voet is het heel moeilijk. vb. er is een staat in New York, Broadway, in het Vlaams breedweg, die is 4 uur lang en altijd rechtdoor. 

New York heeft eigenlijk 2 delen : het ene deel is bewoond met rijke mensen die niets doen en het ander waar de neringdoenders zijn. Daar is een drukte van karren, wagens en mensen. Het is er elke dag zo druk als in Brugge tijdens de Bloedprocessie. Er zijn daar veel winkels : de ene naast de andere. Overal staat de prijs bij de producten zodat ze niet meer kunnen vragen. 

De nering (handel) komt in Amerika op een geheel andere manier dan in Europa. Hier wordt alles kenbaar gemaakt met aankondigingen (=reclame)  in de kranten. Het is ook niet zoals in Europa waar er maar 10 van de parochie een dagelijkse krant lezen. In Amerika leest men allemaal kranten : rijken en armen, jongeren en ouderen, en dat alle dagen. Ik heb in mijn gehele leven niet meer kranten zien lezen dan in New York op één dag. En dat zijn kranten van 8 tot 10 bladzijden. Het grootste deel staat vol met aankondigingen. Men plakt ook overal aankondigingen. 
Ik heb zelfs mensen zien rondlopen op straat met een plank voor en achter hen, waarop de aankondiging stond voor een winkel.

In New York zijn alle straten als volgt 

1 2 3 4 5 straat

1

2

3

4

..avenues

De straten van oost naar west zijn avenues genoemd. 1,2,3,... en de straten zijn doortrokken met trams door paarden voortgetrokken. Boven de straten, circa 50 voet, lopen ijzerwegen. 
Als je 3 straten ver moet of 100, de prijs van de tram is 5 cent, 25 centiemen. Voor de stoomtram boven de straat 10 cents of een halve frank. 

De huizen zijn er 5 tot 10 verdiepingen hoog. Je kan dat zien op de postkaarten die ik je heb gezonden.

Het andere deel waar de rijken wonen is stil en daar lopen geen trams en ijzerwegen. De straten zijn er met hout belegd zodat de rijtuigen geen lawaai zouden maken. De huizen zijn er gebouwd zoals kasteeltjes (bij ons) maar met donkerrode baksteen. Het wit is in Amerika voor de huizen uitgesloten. Alle zijn in donkere steen gebouwd en niet geschilderd. Je moet ook altijd een trap op omdat de deur altijd op de tweede verdieping is. Dat is zo bij de renteniershuizen, niet voor de winkels. Al de daken zijn plat en de huisgenoten hangen daar hun was te drogen. 

We hebben New York verlaten op 8 september om 6 uur ’s avonds.

In het tweede deel van de brief vertelt Cyril hoe hij vanuit New York vertrekt naar Helena.

weetjes

Er is nog steeds een grote Duitse gemeenschap in New York. Trouwens vele steden in de VS zijn vernoemd naar Duitse steden.

Het New York van vandaag telt meer dan 8 miljoen inwoners. In 1885 woonden er 1.911.700 mensen.

Het stratenpatroon dat Cyril beschrijft vind je zo terug in elke toeristische gids van New York.

In 1885 kende Cyril de tomaat niet. Maar ook de huizen, de vele kranten, de reclame vermeld hij als nieuw of anders dan in de Oude Wereld.